Frankrijk voert vanaf begin deze eeuw de lijst met geboortecijfers in Europa aan met een geboortecijfer van 2,1. Het ideale cijfer om de bevolking van een land op peil te houden. In de jaren ’70 en ’80 liep het geboortecijfer in dit land terug, maar vanaf de jaren ’90 zagen we een standvastige groei. Het gemiddelde in de EU ligt op 1,58 kinderen per vrouw. Wat is het geheim van Frankrijk? 1)
Twee factoren spelen een grote rol bij het hoge geboortecijfer in Frankrijk. Op de eerste plaats een moderne visie op het gezin, dat zeer divers van vorm kan zijn: traditioneel met een huwelijk, ongehuwd, eenouder, samengesteld na scheidingen etc.. In landen met een traditionele visie op het gezin zoals Italië, Spanje, Portugal en Griekenland, waarin kinderen alleen binnen een huwelijk geboren mogen worden en waarin de vrouw geacht wordt thuis te blijven als kinderen jong zijn, zien we juist lage geboortecijfers. In deze landen worden minder dan 30% van de kinderen buiten een huwelijk geboren, terwijl dit cijfer in de Scandinavische landen en Frankrijk boven de 50 % ligt.
In deze visie moderne visie op het gezin hoort ook de gelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen en het logische gevolg daarvan, dat vrouwen in de gelegenheid worden gesteld om te werken en carrière te maken. Het is opmerkelijk dat in die landen waar veel vrouwen werken het geboortecijfer significant hoger ligt. Het lijkt er wel op dat het hebben van werk een gunstige voorwaarde is voor het krijgen van kinderen. In deze landen worden werkende vrouwen met jonge kinderen niet als ‘slechte’ moeders gezien.
Naast een ruimere en moderne visie op het gezin en het verlaten van het traditionele man-vrouwmodel is flinke steun van de overheid onmisbaar om het geboortecijfer te laten stijgen. De tweede factor die een rol speelt bij het geboortecijfer is een overheid die consistent en betrouwbaar, dus over een lange periode, gezinnen steunt bij het combineren van werk en het krijgen en grootbrengen van kinderen. Naast ruime sociale voorzieningen is toegankelijke en betaalbare kinderopvang essentieel om gezinnen te laten kiezen om kinderen te maken.
Wat dat betreft kan Nederland nog veel leren van Frankrijk en de Scandinavische landen.
Paul Leseman, hoogleraar Orthopedagogiek aan de Universiteit van Utrecht, stelt: ”bij een aantrekkende economie en een toenemende vergrijzing staat onze maatschappij voor de keuze of we bijna de helft van onze beroepsbevolking, die goed is opgeleid, slechts gedeeltelijk laten deelnemen aan het arbeidsproces en de daardoor ontstane tekorten op de arbeidsmarkt opvullen met immigranten, of we maken betaalbare en toegankelijke kinderopvang voor alle gezinnen zodat vrouwen zorg en werk kunnen combineren.” Wetend dat er bij een grote groep in onze samenleving flinke weerstand bestaat tegen massale immigratie, lijkt me de keuze voor de hand liggend.
Ed Hoekstra.
P.s. Childcare International is een studiereis naar Lille aan het voorbereiden over kinderopvang, onderwijs en de rol die de overheid speelt bij de steun aan gezinnen. Zie voor meer informatie www.childcareinternational.nl
1) Zie voor uitgebreide achtergrondinformatie the Guardian.
http://www.theguardian.com/world/2015/mar/21/france-population-europe-fertility-rate?CMP=twt_gu